Lưu ý khi ký kết hợp đồng lao động cho sinh viên
Việc ký kết hợp đồng lao động là điều cần thiết để đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ của cả người lao động và người sử dụng lao động.
Ngày nay, việc sinh viên đi làm thêm trong quá trình học tập đã trở nên phổ biến. Đây là cơ hội để các bạn trẻ tích lũy kinh nghiệm thực tế, trang bị kỹ năng mềm và kiếm thêm thu nhập.
Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích thiết thực, sinh viên khi đi làm thêm cũng phải đối mặt với không ít rủi ro, đặc biệt là vấn đề liên quan đến hợp đồng lao động.
Bài viết này sẽ cung cấp những lưu ý quan trọng giúp các bạn sinh viên tự tin hơn khi ký kết hợp đồng lao động, tránh những rắc rối không đáng có.
Những điều cần biết về hợp đồng lao động
Khái niệm hợp đồng lao động
Theo Bộ Luật Lao động năm 2019, hợp đồng lao động là sự thoả thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc làm có trả lương, điều kiện lao động, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động.
Cần phân biệt rõ hợp đồng lao động với các loại hợp đồng khác như hợp đồng dân sự, hợp đồng cung cấp dịch vụ,… để tránh nhầm lẫn trong quá trình làm việc và giải quyết tranh chấp sau này.
Nội dung cơ bản của hợp đồng lao động
Một hợp đồng lao động đầy đủ cần thể hiện rõ các nội dung cơ bản sau:
Công việc và địa điểm làm việc: Mô tả chi tiết công việc mà người lao động phải thực hiện, địa điểm làm việc cụ thể.
Thời hạn hợp đồng lao động: Xác định rõ thời gian làm việc, có thể là hợp đồng xác định thời hạn hoặc không xác định thời hạn.
Mức lương, hình thức trả lương, phụ cấp: Ghi rõ mức lương cơ bản, các khoản phụ cấp (nếu có), hình thức trả lương (tiền mặt, chuyển khoản,…).
Chế độ bảo hiểm, nghỉ ngơi: Quy định về việc đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, chế độ nghỉ phép năm, nghỉ lễ, tết,…
Điều khoản chấm dứt hợp đồng lao động: Nêu rõ các trường hợp chấm dứt hợp đồng lao động, trách nhiệm của mỗi bên khi chấm dứt hợp đồng.
Lưu ý quan trọng khi ký kết hợp đồng lao động cho sinh viên
Trước khi ký kết hợp đồng
Tìm hiểu kỹ về công ty và công việc:
Nghiên cứu kỹ thông tin về công ty tuyển dụng: Tên tuổi, địa chỉ, ngành nghề kinh doanh, thông tin đăng ký kinh doanh,… từ nhiều nguồn khác nhau để đảm bảo tính chính xác. Kiểm tra xem thông tin tuyển dụng có được đăng tải trên website chính thức của công ty hay không.
Nắm rõ nội dung công việc, yêu cầu, trách nhiệm: Đảm bảo công việc phù hợp với khả năng, chuyên ngành đang học, không vi phạm pháp luật và thuần phong mỹ tục.
Thảo luận chi tiết các điều khoản
Thời gian làm việc: Đảm bảo thời gian làm việc phù hợp với lịch học, không ảnh hưởng đến việc học tập. Ưu tiên lựa chọn công việc có thời gian linh hoạt, phù hợp với sinh viên.
Mức lương, thưởng: Thỏa thuận rõ ràng về mức lương, cách tính lương, các khoản thưởng (nếu có). Đảm bảo mức lương tương xứng với công sức bỏ ra, không bị ép giá.
Chế độ bảo hiểm: Yêu cầu người sử dụng lao động đóng đầy đủ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế theo quy định của pháp luật.
Trong quá trình ký kết hợp đồng
Kiểm tra kỹ thông tin trên hợp đồng:
Đảm bảo thông tin cá nhân trên hợp đồng chính xác, đầy đủ: Họ tên, ngày sinh, địa chỉ, số CMND/CCCD,…
Đọc kỹ từng điều khoản, đặc biệt là những điều khoản về quyền lợi, nghĩa vụ của mỗi bên.
Yêu cầu người sử dụng lao động giải thích rõ ràng những điều khoản chưa hiểu rõ, tránh trường hợp “ký nhầm” hợp đồng.
Không ký hợp đồng khi:
Chưa đủ 18 tuổi: Trừ trường hợp đặc biệt được quy định trong luật lao động.
Hợp đồng có dấu hiệu vi phạm pháp luật: Nội dung mập mờ, bất lợi cho người lao động, không đúng quy định của pháp luật.
Bị ép buộc, lừa dối: Không ký hợp đồng khi bị gây áp lực, đe dọa hoặc bị lừa gạt bởi người sử dụng lao động.
Sau khi ký kết hợp đồng
Giữ gìn cẩn thận bản hợp đồng lao động: Sau khi ký kết, bạn nên giữ bản hợp đồng của mình một cách cẩn thận và đảm bảo bạn có bản sao của tất cả các tài liệu liên quan.
Yêu cầu công ty đóng dấu, ký tên đầy đủ: Hợp đồng lao động phải được lập thành 2 bản, có chữ ký của cả hai bên và đóng dấu (nếu có) của người sử dụng lao động.
Nắm rõ quyền và nghĩa vụ của bản thân: Nghiên cứu kỹ nội dung hợp đồng để hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình. Điều này giúp bạn tự tin hơn trong quá trình làm việc và có căn cứ để bảo vệ quyền lợi khi cần thiết.
Một số vấn đề thường gặp khi ký kết hợp đồng lao động
Mặc dù pháp luật đã có những quy định rõ ràng về hợp đồng lao động, nhưng thực tế vẫn còn nhiều trường hợp sinh viên gặp rắc rối do thiếu kinh nghiệm, kiến thức pháp luật.
Một số vấn đề thường gặp phải kể đến như:
Bị ép ký hợp đồng thử việc với thời hạn quá dài: Theo quy định, thời gian thử việc tối đa không quá 60 ngày đối với lao động làm công việc có tính chất kỹ thuật, chuyên môn cao. Tuy nhiên, nhiều sinh viên bị yêu cầu thử việc 3 tháng, thậm chí 6 tháng với mức lương thấp hơn so với khi chính thức.
Không được trả lương hoặc trả lương thấp hơn thỏa thuận: Sinh viên thường bị lợi dụng tâm lý muốn có việc làm, thiếu kinh nghiệm nên bị ép nhận mức lương thấp, không đúng thỏa thuận ban đầu.
Bị đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động: Nhiều trường hợp sinh viên bị đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động mà không có lý do chính đáng hoặc không được báo trước theo quy định.
Không được đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế: Người sử dụng lao động cố tình không đóng bảo hiểm cho sinh viên để giảm thiểu chi phí, khiến sinh viên mất đi quyền lợi chính đáng của mình.
Khó khăn trong việc bảo vệ quyền lợi khi có tranh chấp xảy ra: Khi xảy ra tranh chấp lao động, sinh viên thường gặp khó khăn trong việc chứng minh quyền lợi của mình do thiếu chứng cứ, thiếu kiến thức pháp luật.
Giải pháp và lời khuyên
Để tránh những rủi ro không đáng có khi ký kết hợp đồng lao động, sinh viên cần lưu ý những điều sau:
Trang bị kiến thức về luật lao động, quyền và nghĩa vụ của người lao động: Tham gia các buổi tư vấn hướng nghiệp, tìm hiểu thông tin trên các trang web chính thống của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam,…
Tìm hiểu kỹ thông tin trước khi ký kết hợp đồng lao động: Đừng vội vàng ký kết hợp đồng khi chưa tìm hiểu kỹ về công ty, công việc và các điều khoản trong hợp đồng.
Yêu cầu hỗ trợ từ gia đình, nhà trường hoặc các cơ quan chức năng khi cần thiết: Đừng ngại ngần chia sẻ với gia đình, bạn bè hoặc yêu cầu sự hỗ trợ từ phía nhà trường, các tổ chức đoàn thể, cơ quan chức năng khi gặp khó khăn.
Luôn chủ động bảo vệ quyền lợi của bản thân: Hãy tự tin nói lên suy nghĩ, ý kiến của mình, không ngại từ chối ký kết hợp đồng nếu thấy không phù hợp.
Kết luận
Ký kết hợp đồng lao động là bước vô cùng quan trọng đối với sinh viên khi đi làm thêm.
Hi vọng bài viết đã cung cấp những thông tin bổ ích, giúp các bạn sinh viên hiểu rõ hơn về quyền lợi, nghĩa vụ của bản thân, từ đó tự tin hơn trong quá trình tìm kiếm việc làm và ký kết hợp đồng lao động, đảm bảo quyền lợi chính đáng cho bản thân.
